- Υλικά για την ελαιοσυλλογή
Στην Ελλάδα, όπως και στις άλλες χώρες χρησιμοποιούνται οι ίδιες μεθοδολογίες συγκομιδής και είναι οι ακόλουθες:
Συλλογή με τα χέρια.
Το μάζεμα των ελιών με τα χέρια είναι το καλύτερο. Οι ειδικοί την συμβουλεύουν για την παραγωγή ανώτερου ποιοτικά λαδιού. Κι είναι φυσικό γιατί οι ελιές δεν τραυματίζονται.
Όταν τα δέντρα είναι χαμηλά η συλλογή γίνεται απ’ το έδαφος αλλιώς χρησιμοποιούνται σκάλες για να φτάσουν τα κλαδιά του δέντρου επιτραπέζιες ελιές μαζεύονται όλες με τα χέρια.
Συλλογή με ράβδισμα.
Είναι ο παραδοσιακός τρόπος συλλογής που χρησιμοποιείται στην περισσότερη Ελλάδα και η αρχή του χάνεται στους αιώνες. Οι αρχαίοι έλληνες καθώς και οι ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν την ίδια μέθοδο. Κάτω από τα λιόδεντρα στρώνονται λωρίδες πανιών (τα ραβδιστόπανα ή λαδόπανα) και με ευλύγιστα ραβδιά, σε διάφορα μήκη, χτυπούν τους κλάδους του δέντρου μέχρι που να πέσει ο καρπός.
Τεχνική πιο οικονομική από την προηγούμενη με βασικότερο μειονέκτημα τον τραυματισμό ενός ποσοστού ελαιοκάρπου και των φυτών. Οι κακώσεις του καρπού αυξάνουν τις δυνατότητες μόλυνσης (βακτηριδίων, μυκήτων, κ.ά.) η οποία μπορούν να προκαλέσει αύξηση της οξύτητας και πτώση της ποιότητας του λαδιού.
Γι αυτό οι ειδικοί συμβουλεύουν οι ελιές που μαζεύονται με αυτή την μέθοδο να αλέθονται όσο τό δυνατό ενωρίτερα: 24-36 ώρες από την συλλογή.
Ο τραυματισμός που προκαλεί βλάβες στους οφθαλμούς του φυτού είναι μία από τις αιτίες της πτώσης της παραγωγής την επόμενη χρονιά.
Η σύγχρονη τεχνολογία τείνει να αντικαταστήσει τα ραβδιά με ηλεκτρομηχανές κρούσεως( λειτουργούν με μπαταρίες) με ελαστικά ελάσματα άνθρακα που περιορίζουν τους τραυματισμούς του δέντρου και των καρπών. Ελάσματα που είναι εφαρμοσμένα στην άκρη περισκοπικών ράβδων μήκους μέχρι και τριών μέτρων. Απαιτούν σχετικά χαμηλά δέντρα και σχετικά ομαλά εδάφη. Η παραγωγικότητα τους είναι σχεδόν ίδια με κείνη του κλασικού ραβδίσματος και σε συνδυασμό με το κλάδεμα μπορεί να γίνει ακόμη πιο καλύτερη.
Μάζεμα από το έδαφος.
Είναι κι αυτός ένας από τους πιο διαδεδομένους τρόπους συλλογής των ελιών. Συλλέγονται οι καρποί που πέφτουν στο έδαφος από υπερωρίμανση ή από προσβολή ασθενειών. Η πτώση των καρπών στο έδαφος βασισμένη στην υπερωρίμανση, ακόμη κι επάνω σε δίχτυα, προκαλεί την μόλυνσή τους και την αλλοίωσή τους παίρνοντας και την μυρουδιά του εδάφους.
Συλλογή με τα χέρια.
Το μάζεμα των ελιών με τα χέρια είναι το καλύτερο. Οι ειδικοί την συμβουλεύουν για την παραγωγή ανώτερου ποιοτικά λαδιού. Κι είναι φυσικό γιατί οι ελιές δεν τραυματίζονται.
Όταν τα δέντρα είναι χαμηλά η συλλογή γίνεται απ’ το έδαφος αλλιώς χρησιμοποιούνται σκάλες για να φτάσουν τα κλαδιά του δέντρου επιτραπέζιες ελιές μαζεύονται όλες με τα χέρια.
Συλλογή με ράβδισμα.
Είναι ο παραδοσιακός τρόπος συλλογής που χρησιμοποιείται στην περισσότερη Ελλάδα και η αρχή του χάνεται στους αιώνες. Οι αρχαίοι έλληνες καθώς και οι ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν την ίδια μέθοδο. Κάτω από τα λιόδεντρα στρώνονται λωρίδες πανιών (τα ραβδιστόπανα ή λαδόπανα) και με ευλύγιστα ραβδιά, σε διάφορα μήκη, χτυπούν τους κλάδους του δέντρου μέχρι που να πέσει ο καρπός.
Τεχνική πιο οικονομική από την προηγούμενη με βασικότερο μειονέκτημα τον τραυματισμό ενός ποσοστού ελαιοκάρπου και των φυτών. Οι κακώσεις του καρπού αυξάνουν τις δυνατότητες μόλυνσης (βακτηριδίων, μυκήτων, κ.ά.) η οποία μπορούν να προκαλέσει αύξηση της οξύτητας και πτώση της ποιότητας του λαδιού.
Γι αυτό οι ειδικοί συμβουλεύουν οι ελιές που μαζεύονται με αυτή την μέθοδο να αλέθονται όσο τό δυνατό ενωρίτερα: 24-36 ώρες από την συλλογή.
Ο τραυματισμός που προκαλεί βλάβες στους οφθαλμούς του φυτού είναι μία από τις αιτίες της πτώσης της παραγωγής την επόμενη χρονιά.
Η σύγχρονη τεχνολογία τείνει να αντικαταστήσει τα ραβδιά με ηλεκτρομηχανές κρούσεως( λειτουργούν με μπαταρίες) με ελαστικά ελάσματα άνθρακα που περιορίζουν τους τραυματισμούς του δέντρου και των καρπών. Ελάσματα που είναι εφαρμοσμένα στην άκρη περισκοπικών ράβδων μήκους μέχρι και τριών μέτρων. Απαιτούν σχετικά χαμηλά δέντρα και σχετικά ομαλά εδάφη. Η παραγωγικότητα τους είναι σχεδόν ίδια με κείνη του κλασικού ραβδίσματος και σε συνδυασμό με το κλάδεμα μπορεί να γίνει ακόμη πιο καλύτερη.
Μάζεμα από το έδαφος.
Είναι κι αυτός ένας από τους πιο διαδεδομένους τρόπους συλλογής των ελιών. Συλλέγονται οι καρποί που πέφτουν στο έδαφος από υπερωρίμανση ή από προσβολή ασθενειών. Η πτώση των καρπών στο έδαφος βασισμένη στην υπερωρίμανση, ακόμη κι επάνω σε δίχτυα, προκαλεί την μόλυνσή τους και την αλλοίωσή τους παίρνοντας και την μυρουδιά του εδάφους.
Δυο λόγοι κάνουν αυτή την μέθοδο πιο οικονομική όπου αυτή προσφέρεται, όπως τα πεδινά εδάφη:
το χαμηλό κόστος συλλογής και η πλούσια καρποφορία των δέντρων την επόμενη χρονιά επειδή τα δέντρα δεν υποφέρουν.
Το ελαιόλαδο που παράγεται μ’ αυτή την μεθοδολογία συλλογής είναι κακής ποιότητας.
Αποτελούν επίσης σημαντικά μειονεκτήματα:
-η μεγάλη διάρκεια της συγκομιδής,
-οι φθορές των καρπών έντομα, ζώα και μύκητες,
-η αλλοίωση των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών του λαδιού.
Συλλογή με δόνηση.
Η μέθοδος αυτή βασίζεται στην χρήση μιας μηχανής δόνησης του κορμού ή χοντρών κλάδων η οποία μεταδίδεται μέχρι τον πιο μικρό κλώνο. Οι καρποί συλλέγονται σ’ ένα δίχτυ απλωμένο στο έδαφος ή στερεωμένο σαν χωνί πιο ψηλά στον κορμό του δέντρου.
Ο δονητής χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με το ψέκασμα του δέντρου με ουσίες (γλυκερίνη, τριαιθολαμίνη, ασκορβικό οξύ, κ.ά.) που διευκολύνουν την πτώση του καρπού.
Βασικό πλεονέκτημα αυτής της τεχνικής είναι παραγωγή λαδιού εκλεκτής ποιότητας. Ενώ αποτελεί σημαντικό μειονέκτημά της η απαίτηση ομαλών εδαφών και η δύσκολη μετακίνησή της.
- Η μεταφορά του καρπού
Η ποιότητα του λαδιού εξαρτάται οπωσδήποτε από την ποικιλία της ελιάς, τις κλιματολογικές και γεωλογικές συνθήκες καθώς και από τον τρόπο συγκομιδής είναι όμως αναμφισβήτητο ότι κατά πολύ περισσότερο εξαρτάται από τον τρόπο λειτουργίας του λιοτριβιού. Η ποιότητα του λαδιού γίνεται σε περισσότερο βαθμό στο λιοτρίβια. Και οι δουλειές του λιοτριβιού αρχίζουν από το σάκιασα, την μεταφορά και την αποθήκευση του ελαιοκάρπου.
Κατά την συλλογή οι ελιές που μαζεύονται από κάθε λιόφυτο τοποθετούνται σε κανναβένιους σάκους των 50 χιλιόγραμμων και μένουν στο χωράφι για την μεταφορά. Η μεταφορά γίνεται στο τέλος της ημέρας ή τις επόμενες ημέρες. Τα σακιά αποθηκεύονται στα ελαιοτριβεία σε υπόστεγα ή σε ανοιχτούς χώρους περιμένοντας να μπουν στην γραμμή επεξεργασίας. Ο χρόνος αναμονής εξαρτάται από την ποσότητα του αποθηκευμένου προϊόντος, από την δυναμικότητα των εγκαταστάσεων καθώς και από την διοργάνωση του εργοστασίου.
Η παραμονή αυτή του ελαιοκάρπου στα σακιά, πρώτα στο χωράφι και μετά κατά την μεταφορά και αποθήκευση στο ελαιουργείο, τον υποβάλλει σε σοβαρούς κινδύνους κακώσεων και αλλοιώσεων. Ακόμη πιο περισσότερο αν αυτή η παραμονή παρατείνεται κάτω απ’ τη βροχή και τον ήλιο σε θερμοκρασίες και υγρασίες που μπορούν να επιταχύνουν ζυμώσεις και αλλοιώσεις.
Γι αυτό τον λόγο οι οργανώσεις των ΠΟΠ και ΠΓΕ σε άλλες χώρες απαγορεύουν την χρήση σάκων για την μεταφορά και την αποθήκευση και προβλέπουν την τοποθέτηση του ελαιοκάρπου σε τελάρα διάτρητα και πάχους 15-20 εκατοστών για να αερίζεται. Η δε αποθήκευση στο ελαιοτριβείο πρέπει να γίνεται σε ανάλογα τελάρα και σε χώρους κλειστούς και φρέσκους
Θα ήταν ευχής έργο να σταματήσει και στον τόπο μας η χρήση των σακιών καθώς και να σταματήσει η αποθήκευση σε ανοιχτούς χώρους κάτω απ’ τον ήλιο και την βροχή.
Έτσι πολλές φορές την τελευταία στιγμή καταστρέφομε τις δυνατότητες που κλιματολογικές συνθήκες, ποικιλίες, και παράδοση μας προσφέρουν για την παραπέρα βελτίωση της ποιότητας. Ελπίζουμε να γίνει κατανοητό κάποτε ότι η φάση αυτή, με την σημερινή τεχνολογία των λιοτριβιών, αποτελεί, για την ποιότητα του λαδιού, την πιο κριτική φάση της επεξεργασίας της ελιάς. Και είναι ίσως η πιο παραμελημένη. Καμιά άλλη μεταποιητική δραστηριότητα αγροτικών προϊόντων δεν προβλέπει εγκαταστάσεις χωρίς κατάλληλους χώρους αποθήκευσης και κατάλληλα μέσα συντήρησης της πρώτης ύλης.
- Το ελαιοτριβείο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου